Dù hầu hết các nước xem hoạt động gián điệp nói chung và gián điệp kinh tế nói riêng là phi pháp, giới quan sát cho rằng thật ra chẳng có nước nào "trong sạch" với các hoạt động gián điệp, dù đó là Hoa Kỳ, Anh, Đức, Nga hay Trung Quốc.

Cáo buộc qua lại

Cho đến đầu thập niên 1990, Pháp vẫn bị xem là nước theo đuổi nhiều chương trình gián điệp kinh tế nhất. Năm 1991, Air France bị cáo buộc giúp các điệp viên thu thập những bí mật công nghiệp bằng cách lắp đặt các microphone trên ghế ngồi. Từ năm 1987-1989, IBM và Texas Instruments bị cho là đích ngắm của các điệp viên Pháp trong nỗ lực giúp tập đoàn Groupe Bull thu thập các bí mật công nghiệp và thương mại. Năm 1993, Pháp bị cáo buộc tiến hành gián điệp kinh tế với các công ty hàng không vũ trụ của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, vào tháng 7-1995, Pháp bất ngờ "phản pháo" với cáo buộc chính phủ Clinton không chỉ ăn cắp các bí mật kinh tế của Pháp, mà còn chỉ đạo cho các hành động phá hoại nhắm vào những công ty hàng đầu của nước này. Tờ báo kinh tế hàng đầu tại Pháp, tạp chí L'Expansion cho biết chính phủ Pháp đã phát hiện bằng chứng về một chiến dịch của Hoa Kỳ - có liên quan đến CIA và các cơ quan tình báo khác, cùng với các nhà đầu tư cá nhân và các công ty kiểm toán lớn – nhằm "hủy hoại" các công ty Pháp đang hoạt động trong các lĩnh vực quan trọng từ vũ trang cho đến nông nghiệp, đặc biệt là các ngành công nghiệp kỹ thuật cao như hàng không vũ trụ và viễn thông. L'Expansion không đưa ra bằng chứng cho các cáo buộc của mình, nhưng nói rằng các quan chức không nêu tên trong chính phủ Pháp đã kết luận rằng Hoa Kỳ có liên quan trong một chiến dịch hủy hoại sức cạnh tranh của Pháp trong một số lĩnh vực chủ chốt.

Trung Quốc cũng là nạn nhân?

Chính phủ Trung Quốc vào ngày 5-12-2007 phủ nhận các cáo buộc rằng nước này đang dùng internet để theo dõi gián điệp các nước khác, đồng thời cho biết chính họ cũng là nạn nhân của các vụ gián điệp không gian ảo. "Chính phủ Trung Quốc cực lực phản đối các vụ tấn công trên không gian ảo... Những hành động đó bị luật pháp nghiêm cấm", Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Yang Jiechi nói trong một cuộc họp báo với Ngoại trưởng Anh David Miliband tại London. "Trong thực tế, nhiều cơ quan của Trung Quốc từng bị các tin tặc tấn công".Các phát biểu của ông Yang được đưa ra sau khi tờ The Times cho biết Tổng giám đốc MI5 đã gửi thư cho 300 nhà điều hành và giám đốc an ninh của các ngân hàng, công ty kế toán và công ty luật tại Anh để cảnh báo rằng các tổ chức được ủng hộ của chính phủ Trung Quốc muốn tấn công vào mạng lưới nội bộ của họ để ăn cắp các thông tin nhạy cảm. Những cáo buộc này từng khiến quan hệ giữa 2 nước trở nên căng thẳng.

Những vụ án tranh cãi

Trong thực tế, có những vụ án gián điệp kinh tế bị giới quan sát chỉ trích thật ra chỉ là một cách thức để các chính phủ "trả đũa" qua lại. Chẳng hạn, vào tháng 6-2010, Trung Quốc tuyên án 8 năm tù giam đối với nhà địa chất người Hoa Kỳ gốc Trung Quốc Xue Feng – người đã bị giam không xét xử 2 năm rưỡi trước đó. Xue Feng bị cáo buộc đã thu thập tài liệu về các điều kiện địa chất của các giếng dầu ngoài khơi Trung Quốc, và những dữ liệu đi kèm của hơn 30.000 giếng dầu và giếng gas thuộc về tập China National Petroleum Corporation. Tòa án Bắc Kinh cho rằng các thông tin trên được Xue bán cho IHS Energy, công ty Hoa Kỳ mà Xue làm việc. Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Bắc Kinh đã gửi thư kêu gọi Bắc Kinh ngay lập tức phóng thích Xue Feng vì cho rằng thật ra Xue không hề hoạt động gián điệp. Tuy nhiên, Bắc Kinh thẳng thừng bác bỏ đề nghị trên. Theo giới phân tích, vụ án này có một số tình tiết đáng ngờ. Thứ nhất, có thể Xue bị ép cung. Trên một bài báo, hãng AP cho rằng các nhân viên giam giữ đã chích đầu thuốc lá lên cách tay Xue. Bản thân Xue cũng nói đã bị đánh đập và tra tấn. Điều thứ 2, những dữ liệu mà Xue thu thập được xếp vào hàng bí mật quốc gia trước hay sau khi Xue thu thập? Hiện nay cách định nghĩa bí mật quốc gia ở Trung Quốc khá rộng, và rất khó đánh giá. Vấn đề thứ 3, có thể Xue không biết được bản chất những tài liệu đó trước khi thu thập nó. Một vụ đình đám hơn cũng xảy ra tại Trung Quốc là vụ án gián điệp kinh tế của các nhân viên tập đoàn thép Rio Tinto. Vào cuối tháng 3-2010, Stern Hu – giám đốc điều hành chi nhánh Rio Tinto tại Trung Quốc – bị Bắc Kinh tuyên án 10 năm tù giam với tội danh nhận hối lộ và vi phạm bí mật thương mại. Các đồng nghiệp Liu Caikui, Wang Yong và Ge Minqiang của ông cũng bị kết tội và nhận mức án từ 7-14 năm tù giam. Rio Tinto là nhà khai khoáng khổng lồ, bán một lượng lớn quặng sắt cho Trung Quốc, nước có một nền công nghiệp thép rất lớn. Các hợp đồng quặng sắt được đàm phán lại mỗi năm, vì vậy có rất nhiều vấn đề diễn ra xung quanh các cuộc đàm phán đó, mà giới quan sát gọi là cuộc chơi của các tay chơi lớn. Rất nhiều tiền được đổ ra tại và xung quanh các cuộc đàm phán, và chuyện nhận hối lộ cũng rất có thể xảy ra. Có nhiều đồn đoán rằng vụ án này là cách Trung Quốc "trả đũa" đối với việc Rio Tinto trước đó áp giá cao với các công ty thép Trung Quốc, và việc không đạt được một thỏa thuận đầu tư của công ty quốc doanh Chinalco. Phía Trung Quốc đã bác bỏ cáo buộc này, và cho đến nay giới chỉ trích vẫn chưa có một bằng chứng xác thực nào. Gần đây nhất, việc Hoa Kỳ bắt giữ 10 điệp viên Nga và sau đó nhanh chóng dùng họ để đổi lại 4 điệp viên của nước này cho thấy cả hai bên đều tiến hành các chiến dịch gián điệp lẫn nhau, và là minh chứng cho giả thuyết không có nước nào thật sự "trong sạch" đối với các hoạt động gián điệp.